Ibn Kasir tafsirining mundarijasi

  Tafsiri ibn Kasir

Bismillahir Roxmanir Roxiym.
Tarjimonlar: Abdulg`ani Abdulaziz

           Muhammad Abdulloh Qorim
                       Muminjon Sodiq
Tarjimaga qatnashguchilar: Abdulaziz Raxmatulloh
                                                    Yusuf Qorim
                                                    Muhammad Umar
                                                    Abdulhamid Qorhoji

Mundarija

1. Tafsirning ikkinchi marta nashr qilinishi munosabati bilan.
2. Bag`ishlov
3. Bag`ishlov. Kirish so`zi.
4. Tafsirning tarjimasi haqida
5. Tafsirlarning turlari
6. Asarlar (rivoyatlar)ga tayanib qilingan tafsirlar
7. Fiqhiy ilmni asosiy o`ringa qo`yib yozilgan tapsirlar
8. Tarix va qissalarni asos qilib yozilgan tafsirlar
9. Quroni Karimning grammatikalik til qurulmasini asos qilib yozilgan tafsirlar
10.Falsafiy ong va aqliy ko`z qarashlar asos qilib yozilgan tafsirlar
11.Sunniy mazxabidagilarning aqidasidan chetlab ketgan toifalarning yozgan tafsirlari
12. Yangi asrda yozilgan tafsirlar
13. Tafsiri Ibn Kasir haqida
Fotiha surasi
14. Fotiha surasining ismlari va u ismlarning ma'nosi
15. Bu suradagi oyatlarning soni
16. Bu suraning so`zlari va harflarining soni
17. Fotiha surasining fazilati
18. Namozda fotiha surasini o`qish to`g`risida
19. Shaytondan panoh tilash va uning hukmlari
20. Qiroat qilishdan avval shaytondan panoh tilash to`g`risida
21. Jahl chiqqanda(achchiqlanganda) shaytondan panoh tilash to`g`risida
22. Alloh Taolodan shaytondan panoh tilash farzmi yoki sunnatmi?
23. Shaytondan panoh tilashning foydalari
24. "Auzu billahi minashshaytonir rojiym" ning ma'nosi
25. Shaytonning shayton deb atalishi
26. Rojiymning ma'nosi
27. "Bismillahir Roxmanir Roxiym" fotiha surasining birinchi oyatidir.
28. Qiroat ovoz chiqarib o`qilgan namozda "Bismillahir Roxmanir Roxiym"ni ovoz chiqarib yoki ichida o`qish to`g`risida
29. "Bismillahir Roxmanir Roxiym"ning fazilati
30. "Alloh" degan so`zning ma'nosi
31. "Ar Roxman Ar Roxiym" ning ma'nosi
32. "Alxamdulillahi Robbil aalamiyn" ning ma'nosi
33. "Alxamdu lillahi" ya'ni Olloh Taologa madhiya degan so`z bilan Ollohga shukur degan so`zning farqi
34. Salaf olimlarning "madhiya" to`g`risidagi so`zlari
35. "Alxamdulillahi" degan so`zning fazilati
36. "Alxamdulillahi" dagi Alif, Lom harfning hamma madhiyalarni o`z ichiga oladiganligi.
37. "Robbi" degan so`zning ma'nosi
38. "Aalamiyn" degan so`zning ma'nosi
39. "Roxmanir Roxiym" to`g`risida
40. "Qiyomat kunining egasidur" degan oyatda "Ega" bo`lishni faqat qiyomat kuniga xos qilishning sababi
41. "Yavmiddin" degan oyatning ma'nosi
42. Alloh haqiqiy podshoh va podshohlarning podshohidir
43. "Din" ning manosi
44. "Iyyaka na'budu va iyyaka nasta'iyn" degan oyatning lug`aviy manosi va istilohdagi ma'nosi
45. "Fotiha" surasi Alloh Taologa bo`lgan madhiyadir, shuning uchun uni namozda o`qishning vojib ekanligi
46. Allohning "Uluhiyat" sifatini bir deb tanish
47. Allohning "Rububiyat" sifatini bir deb tanish
48. Allohning payg`mbari Muhammad alayhissalomni eng sharafli o`rinlarda "Bandam" deb ataganligi
49. Odam siqilish his qilganda ibodat qilishga tavsiya qilinganligi
50. "Ihdinassirotol mustaqiym" degan oyatni Alloh Taoloni madhiyalab va sifatlab bo`lgandan keyin keltirishning hikmati
51. Hidoyat (to`g`ri yo`l) degan so`zning ma'nosi
52. Mo`minning to`g`ri yo`lda turib, to`g`ri yo`lni tilashi
53. "Sirotollazina an'amta 'alayhim g`oyril mag`dzubi 'alayhim valadzoolliyn" degan oyat to`g`risida
54. "Fotiha" surasi o`z ichiga olgan mazmunlar
55. "An'amta" degan so`zda "Sen in'om qilding" deb in'om qilishni Alloh Taologa xos qilish, "Valadzoolliyn" degan so`zda adashtirishni Alloh Taologa
xos qilmaslik va qadariyachilarga berilgan raddiya
56. "Fotiha" surasi o`qilib bo`lganda "Aamiyn" deyish to`g`risida
Baqara surasi
57. Baqara surasining fazilati
58. Baqara surasi va Oli Imron surasining fazilati
59. Baqara surasining madinada tushganligiga olimlarning hech qanday ixtilofi yo`q ekanligi
60. Suraning boshida kelgan " Alif Laam Miym - Xa miym - nuun - qoof" dek uzub o`qiladigan alifbo harflari to`g`risida
61. Bu harflarning "Qur'on" ning mo`jiza kitob ekanligini bildirishi
62. Qur'onda hech qanday shakning yo`qligi
63. Hidoyatning taqvodor kishilarga xos bo`lishi
64. "Taqvodor kishilar" degan so`zga berilgan tushuncha
65. Hidoyatning ikki turli bo`lishi
66. "Iymon" aytish
67. Oyatdagi "Bilg`oyb" (g`oyb) degan so`zning ma'nolari
68. "Namozni ado qiladi" degan oyatning ma'nosi
69. "Mol-mulkni Allohning yo`lida sarf qilish" degan oyatning sharhi
70. Mo`minlarning sifatlari
71. To`g`ri yo`l va baxt-saodatning mo`minlarning nasibasi ekanligi
72. "Munofiq" degan so`zning ma'nosi
73. "Munofiqlikning boshlanishi
74. "Kishilar orasida Alloh Taologa va oxirat kuniga ishondik deydiganlar bor, haqiqatda ular ishonmaydi" degan oyatning ma'nosi
75. "Kasal" degan so`zning ma'nosi
76. "Buzg`unchilik" ning o`z ichiga olgan ma'nolari
77. Munofiqlarning buzg`unchiligining xilma-xilligi
78. Munofiqlarning hiylasi va yolg`onchiligi
79. Munofiqlarning hiyla-makri va uning yomon oqibati
80. Munofiqlarning misoli
81. Munofiqlarning yana bir misoli
82. Nur to`g`risidagi rivoyatlar
83. Mo`minlar, kofirlar va munofiqlarning turlari
84. Munofiqning ikki turga bo`linishi
85. Qalbning turlari
86. Alloh Taoloning ibodatga loyiq haqiqiy zot ekanligiga iymon keltirish
87. Butun olamni yaratuvchi Allohning bor va bir ekanligining dalillari
88. Payg`ambar alayhissalomning payg`ambarligini isbotlash
89. Qur'onning o`xshashini keltirishni talab qilish va uni keltirishning mumkin emasligi
90. Qur'ondagi mo`jizalarning turlari
91. Qur'onning payg`ambar alayhissalomga berilgan eng katta mo`jiza ekanligi
92. Tosh to`g`risida
93. Do`zaxning yaratilib bo`lganligi
94. Taqvodor, mo`min kishilarga beriladigan mukofot
95. Jannatning mevalarining bir-biriga o`xshab ketishi
96. Jannatdagi kishilarning ayollarining nihoyatda pok ekanligi
97. Dunyoni o`xshatib keltirgan misollar
98. Ziyon tortguvchilar
99. Alloh Taoloning qudratli zot ekanligining dalillarini bayon qilish
100. Yaratishning boshlanishi
101. Yerning osmondan burun yaratilganligi
102. Alloh Taoloning farishtalarga odam va uning bolalarini Yerda o`rin bosar qilishini aytgani va farishtalarning javobi
103. Odam alayhissalomning farishtalardan ustun ekanligi
104. Odam alayhissalomning bilim bilan farishtalardan ortiq qilinganligi
105. Alloh Taoloning farishtalarni Odam alayhissalomga sajda qildirish orqali Odam alayhissalomni hurmatlaganligi
106. Iblis garchi farishta bo`lmasa ham, farishtalar bilan birga odamga sajda qilishga buyurilganligi
107. Bo`ysunishning Allohga, sajdaning Odamga bo`lganligi
108. Iblisning takabburlik qilishi
109. Odam alayhissalomning yana bir marta hurmatga sazavor bo`lganligi
110. Hovva onaning Odam alayhissalom jannatga kirishdan burun yaratilganligi
111. Odam alyhissalomni sinash
112. Odam alyhissalomning bo`ynining (egiz) ekanligi
113. Odam alayhissalomning jannatda kunduzi ozroq turganligi
114. Shak va unga berilgan javob
115. Odam alayhissalomning qilgan tavbasi va duosi

116. Isroil avlodini islomga kirishga rag`batlantirish

117. "Isroil" degan so`zning Yaqub alayhissalomning laqabi ekanligi

118. Alloh Taoloning yahudiylarga bergan ne'matlari

119. Yahudiylarning bergan ahdini eslatish

120. Haq bilan botilni aralashtirish va uni yashirishdan to`sish

121. Yaxshi ishni o`zi qilmay boshqalarni buyurishni ayblash

122. Isroil avlodini boshqalardan ortiq qilganligini (ularga) eslatish

123. Muhammad alayhissalomning ummatining isroil avlodidan ortuq ekanligi

124. Kofirlardan fidya, shafoat qabul qilinmasligi va ularga yordam berilmasligi. Isroil avlodini Firavndan qutqarganligi, Firavn va uning odamlarining suvga g`arq qilinganligi 

125. Ashuro kuni ro`za tutish

126. Isroil avlodining buzoqqa sig`inganligi(cho`qinganligi)

127. Isroil avlodining tavbasining bir-birini o`ldirish bo`lganligi

128. Ularning ichidagi yaxshilarning Alloh Taoloni ko`rishni talab qilganligi, Alloh Taoloning ularni o`ldirib qayta tiriltirganligi

129. Isroil avlodiga bulut bilan soya qilib berganligi va Mann(asalli holvo) bilan Bedanani tushurib berganligi.  

130 Boshqa payg`ambarlarning sahobalaridan Muhammad alayhissalomning sahobalarining ortiq ekanligi

131.Alloh Taolo Baytulmuqaddasni yahudiylarga fath qilib bergandan keyin, ularning Alloh Taologa shukur qilishning o`rniga buzg`unchilik qilganligi

132. O`n ikki buloqning otilib chiqishi

133. Ularning Mann(asalli holvo) bilan bedana go`shti o`rniga oddiy bir ovqat so`raganligi

134. Yahudiylarga xorlik bilan muhtojlikning putulup(...) ketishi

135. Kibrning qanday narsa ekanligi to`grisida

136. Iymon keltirish va yaxshi amal-ibodatlarni qilish najot yo`li ekanligi

137. Mo`minning sifati

138. Yahudiy degan so`zning kelib chiqishi

139. Xristian degan so`zning kelib chiqishi

140. Sobiiylarning kimligi to`g`risida

141. Alloh Taoloning yahudiylarning boshiga tur tog`ini tutib turib ulardan chin vada olganligi, lekin ularning vadasidan buzganligi(qaytganligi). Shanba kunining hurmatiga tajovuz qilganligi uchun ularni maymun va cho`chqa suratiga aylantirib qo`yganligi

142. Hozirgi zamondagi maymun va cho`chqalarning o`z vaqtida surati o`zgartirilgan maymun va cho`chqalarning naslidan emasligi

143. Isroil avlodidan bir kishining o`ldirilishi va sigir qissasi. Savolni k`p so`rab, ishlarni qiyinlashtirganligi uchun Alloh Taoloning ularga ishni qiyinlashtirib qo`yganligi

144. O`ldirilgan kishini tiriltirish va qotilni aytish to`g`risida

145. Yahudiylarning dillarining qattiqlashib ketganligi to`g`risida

146. Jonsizlarda ham ma'lum darajada iqtidorning borligi

147. Payg`ambar alayhissalomning zamonasidagi yahudiylarning iymon keltirishidan umid uzulganligi. Yahudiylarning payg`ambar alayhissalomning payg`ambarligini bilib turib unga iymon keltirmaganligi

148. "Al ummiy" (savodsiz) degan so`zning manosi

149. Alloh Taoloning oyatini o`zgartirgan yahudiylarning qattiq azoblanishi

150. Yahudiylarning do`zaxda bir necha kun turamiz xalos deb xom xayol qilishlari

151. Kichik gunohlar ko`paysa, halokatga olib borishi to`g`risida

152. Isroil avlodining bergan vadasi

153. Ahdnomaning mazmunlari va yahudiylarning uni buzganligi

154. Yahudiylarning takabburlik qilib, payg`ambarlarni yolg`onga chiqarganligi

155. Yahudiylarning har doim payg`ambarlarni o`ldirishga urunib kelganligi

156. Yahudiylarning payg`ambar alayhissalomning payg`ambar bo`lib kelishini kutishi va u payg`ambar bo`lib kelsa, unga ishonmaganligi

157.  Yahudiylarning haqiqatni inkor qilib turib iymonni davo qilgani

158. Alloh Taoloning yahudiylarning ustiga tur tog`ini ko`tarib turib vada olgani keyin ularning osiylik qilgani

159.  Yahudiylarni lanat bilan duo qilishga chaqirish

160. Yahudiylarning uzun umr ko`rishga ko`p xaris ekanligi

161. Yahudiylarning Jabroil alayhissalomga bo`lgan o`chmanligi(adovati)

162. Farishtalarni ham payg`ambarlarni ayirgandek ayirganligi

163. Muhammad alayhissalomning payg`ambarligining alomatlari

164. Vadalariga xilof qilish yahudiylarning birdan bir odati ekanligi

165.  Yahudiylarning Alloh Taoloning kitobini tashlab qo`yib, sehrga yuzlanganligi

166. Sehrning Sulaymon alayhissalom zamonasidan burun bor ekanligi

167. Horut va Morutning qissasi va ikki farishta.

168. Sehrni o`rganish kofirlik ekanligi

169. Sehrning ichida er-xotinni bir-biridan ayiradigan sehrning bor ekanligi

170. Alloh Taoloning o`rinlashtirishining hamma narsadan ustun turishi

171. So`z qilganda odoblik bo`lish

172. Kofirlarning va ahli kitoblarning musulmonlarni qattiq yomon ko`rishi

173. Nasx va uning manosi

174. Amaldan qoldirishning durustligi va yahudiylarning "undoq qilish mumkin emas" degan davosiga raddiya

175. Ko`p savol so`rashning yaxshi emasligi to`g`risida

176. (Ahli kitobning yo`lda mengshtan to`sishi to`g`risida)

177. Yaxshi ishlarni qilishga rag`batlantirish

178. Ahli kitobning qilgan orzulari

179. Yahudiy va xristianlarning kofirlik va johillikdan o`zaro ixtiloflashib qolishi

180. Masjidlardan to`sgan va uni buzib tashlashga urungan kishining gunohi

181. Islomning g'alaba qozonishiga oldin xush bashorat berilganligi

182. Namozda qibla tarafga yuzni burush

183. Madinadagi kishilarning qiblasining sharq bilan g`rbning oraliqida bo`lishligi

184. "Alloh Taoloning bolasi bor"deguvchilarga berilgan raddiya

185. Barcha mavjudotning Alloh Taologa bo`y sunishi

186.  Oyatdagi "Badiiy' " degan so`zning ma'nosi

187. Payg`mbar alayhissalomning tavrotdagi sifatlari

188. "Haqiqiy ravishda o`qish" degan so`zning ma'nosi

189. Alloh Taoloning do`sti Ibrohim alayhissalomning ahvolini zikr qilganligi va uni kishilarga imom qilganligi

190. Alloh Taolo Ibrohim alayhissalomni sinagan ishlar

191. Zolimlarning yani kofirlarning Alloh Taoloning ahdiga erisha olmasligi

192. Alloh Taoloning uyi yani kabaning (yaxshilikda)ortiq ekanligi

193. Maqomi Ibrohim to`g`risida

194. Kabani pok tutishga buyurish

195. Makkaning hurmatini to`kish(unga hurmatsizlik qilish) harom ekanligi

196. Ibrohim alayhissalomning Allohdan Makkaga xotirjamlik va rizq oto qilishni talab qilgan duosi

197. Ibrohimning kabani qurishi va shu ishning Alloh Taoloning dargohida maqbul bo`lishini tilaganligi

198. Qurayshning Ibrohim alayhissalom avridan uzun zamonlar o`tgandan keyin Kabani yangilab solgani

199. Qora toshni o`rniga qo`yishga aloqodor talash-tortishish va payg`ambar alayhissalomning odil hukum qilishi

200.Ibn Zubayrning Kabani payg`ambar alayhissalom xoxlagandek qurishi

201.